(Ảnh do người dân cung cấp)

Dự án khai thác mỏ đa kim Núi Pháo được xem là dự án về khoáng sản lớn tại Việt Nam do Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo (NUIPHAO MINING) thực hiện. Với nguồn lực tài chính mạnh, công nghệ hiện đại, ngay từ thời gian đầu triển khai thực hiện dự án Núi Pháo hứa hẹn sẽ trở thành hình mẫu lý tưởng trong ngành khai thác khoáng sản về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững về kinh tế – xã hội của tỉnh Thái Nguyên và cả nước.

Không phủ nhận những việc làm tích cực của Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo đã làm góp phần giảm thiểu những tác động tiêu cực từ khai thác tại mỏ đa kim này thời gian qua. Tuy nhiên, do chưa thực hiện một cách triệt để nên người dân sinh sống tại xã Hà Thượng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên vẫn thường xuyên phải vác đơn “kiện” doanh nghiệp này tới ngành chức năng và các cấp chính quyền. Thậm chí rất nhiều cuộc tụ tập đông người, căng biểu ngữ phản đối…đã xảy ra.

Trao đổi với PV Báo Điện tử Xây dựng, ông Ngô Văn Duyên (xóm 4, xã Hà Thượng) chia sẻ:Dân chúng tôi kêu mãi, ý kiến lên các cấp chính quyền và cả Công ty Núi Pháo nhưng có được đâu. Họ cứ kiểm tra, ghi nhận nhưng lại để đó chứ có giải quyết đâu.

Dân chúng tôi bức xúc nhất là vấn đề ô nhiễm nguồn nước, tiếng ồn, bụi, toàn bụi Asen vừa đen vừa độc.Nhà máy xả nước thải 24/24, giá như nước thải đã qua xử lý triệt để còn chấp nhận được chứ nước này bốc mùi hôi thối nồng nặc cộng thêm mùi hóa chất nữa thì đến đỉa cũng chẳng sống được- một người dân nói.

Lán trại của người dân bao vây nhà máy hồi tháng 9/2015

Lán trại của người dân bao vây nhà máy hồi tháng 5/2016

Bà Nguyễn Thị Thường, trưởng xóm 4, xã Hà Thượng cho biết: Từ ngày Nhà máy nghiền quặng đi vào hoạt động đã gây nên bầu không khí bị ô nhiễm nặng nề và ảnh hưởng tới sức khỏe, đặc biệt là người già và trẻ nhỏ. Mặc dù hầu như nhà nào cũng phải che bạt ngoài cửa nhằm “bảo vệ” tránh bụi bay vào nhà nhưng cũng không xuể. Nhiều gia đình có trẻ nhỏ đã phải nhập viện vì nhiễm một số bệnh liên quan đến đường hô hấp.Không những thế, tiếng ù ù như xay lúa suốt ngày đêm từ công trường phát ra cũng khiến những cụ già mất ngủ triền miên kết quả là dẫn tới tình trạng tăng huyết áp phải nằm viện điều trị.

Nguy hiểm hơn nước thải từ nhà máy thoát ra con suối Khe Vối đã và đang gây nên tình trạng ô nhiễm nguồn nước. Nước ô nhiễm còn xâm nhập vào cánh đồng khiến hàng chục ha lúa và hoa màu không có nước phục vụ cho sản xuất.

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Văn Hồng, Chủ tịch UBND xã Hà Thượng cho biết: Năm 2012, UBND tỉnh Thái Nguyên đã có chủ trương cho Công ty Núi Pháo bồi thường, hỗ trợ di chuyển nhân dân xóm 3, 4 của xã Hà Thượng ra khỏi khu vực gần nhà máy. Đến tháng 8/2014, UBND tỉnh Thái Nguyên chủ trương thu hồi đất của các hộ bị ảnh hưởng môi trường. Tuy nhiên, quá trình triển khai rất chậm, đến nay- gần 5 năm- khu tái định cư chưa hoàn thành, công tác bổ sung kế hoạch thu hồi đất của 41 hộ dân ảnh hưởng trực tiếp chưa được thực hiện.

Vẫntheo Chủ tịch UBND xã Hà Thượng, vấn đề môi trường tại đây đã tác động trực tiếp đến cuộc sống của nhân dân gần khu vực khai thác và sản xuất của doanh nghiệp. Trong khi đó quy trình xử lý chất thải của Công ty Núi Pháo chỉ mới xử lý ở quy trình lắng đọng qua các hồ chứa, sau đó thải ra môi trường.

Ngoài ra, cũng do ảnh hưởng khai thác của Công ty Núi Pháo mà diện tích canh tác của nhân dân trong xã Hà Thượng bị bỏ hoang, việc xây dựng hồ đập chứa chất thải của nhà máy mất đi nguồn nước tưới tiêu; quá trình xây dựng hồ chứa chất thải công ty đã đắp đập cao như núi trong khi 1 số hộ dân ở thấp sát khu vực hồ chắn chất thải, có nhiều tiềm ẩn mất an toàn về hồ chứa trong mùa mưa lũ.

Ngày 4/7, trong cuộc tiếp 5 công dân đại diện cho người dân ở các xóm 3, 4, 6 của xã Hà Thượng, huyện Đại Từ, ông Đoàn Văn Tuấn- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên- thông báo: Dự kiến trong tháng 7 này, UBND tỉnh Thái Nguyên sẽ làm việc với Bộ Tài nguyên& Môi trường thống nhất giải pháp và đẩy nhanh tiến độ di dời các hộ dân ra khỏi khu vực ô nhiễm của Dự án Núi Pháo.

Các hộ dân cho hay:Trước đó, sau khi nhận phản ánh của người dân ở xã Hà Thượng,ngày 17/6 Đoàn Công tác của Thanh tra Chính phủ do Trưởng Ban Tiếp công dân TƯ Nguyễn Hồng Điệp cũng đã có buổi làm việc ngay tại huyện Đại Từ về các khiếu nại, kiến nghịliên quan đến vấn đề ô nhiễm môi trường của Công ty TNHH khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo.

Tại cuộc làm việc này ông Nguyễn Hồng Điệp phát biểu đã thẳng thắn: “Cũng cần phải nhìn nhận rằng, vấn đề môi trường là vấn đề sống còn, khó đánh giá hết tác động của nó, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe đến bà con. Nên chính quyền địa phương, Công ty phải chia sẻ với các hộ dân.”.

Một lần nữa, người dân xã Hà Thượng hy vọng vào sự quyết liệt của Thanh tra Chính phủ cũng như UBND tỉnh Thái Nguyên để mong sớm thoát khỏi việc phải sống chung cùng với ô nhiễm tại khu vực mỏ Núi Pháo.